Meryem Ana ve Çocuk İsa Mozaiği - Ayasofya Müzesi

İç narteksin güney yönündeki Vestibül Kapısı üzerinde Ayasofya’nın en önemli figürlü mozaiklerinden biri olan sunu mozaiği bulunmaktadır. Bu mozaik Fossati tarafından Ayasofya’da yapılan onarımlar bitmek üzereyken 1849 yılında ortaya çıkartılmıştır. Simetrik bir düzene sahip olan bu mozaik panonun zemini yine altın varaklı mozaiklerden meydana gelmiş, ortada arkalıksız bir taht üzerinde Hz.Meryem ve başının iki yanındaki madalyonlarda METER ve THEOU yani “Tanrı Anası” olduğunu ifade eden kelimelerin kısaltılmış monogramları bulunmaktadır.

Üzerinde bulunduğu kapının adı ile de isimlendirilen bu mozaiğe Sunu Mozaiği yada Vestibül Mozaiği adı verilmektedir.

Vestibül Bir kanal veya boşluğun başlangıcındaki genişlik anlamlarına gelmketedir. Fransızca vestibule. revak, binanın giriş salonu, hol” sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Latince aynı anlama gelen vestibulum sözcüğünden alıntıdır.

Vestibül kapsı güzel kapı olarak da bilinmektedir.

Bu mozaik İç narteksin güney yönünde bulunmaktadır. Üst kata çıkmadan bu koridor ile çıkışa gidildiği için ziyaretçilerin arkasında kalması yüzünden gözden kaçmaması amacıyla kapı arkasında büyük bir ayna konmuştur.

Mozaikte Hz. Meryem(Teotokos), Çocuk Hz. İsa, İmparator I.Konstantinos ve İmparator Justinianos bulunmaktadır.

Mozaiğin ana teması imparatorların ellerindekileri Hz. Meryem’e sunmalarıdır.. Bu sunumdan kasıt bu şehrin ve içinde bulunan mabedin koruyucusu olduğunu vurgulamak yada bu şehir de içindeki insanlarda senin, her şey senin uğruna yapılmıştır gibi bir anlam yüklenebilir.

Çocuk Hz İsa sağ eliyle takdis işareti yapmaktadır. Sol eliyle ise bir tomar rulo tutmaktadır.

Meryem Ana değerli taşlarla süslü tahtta oturmaktadır. Arka planda altın rengi figürler vardır. Çok ender görülen gümüş rengi mozaik ise bu mozaiği biraz daha farklı kılmaktadır.

Meryem Ana koyu lacivert bir kaphoriun giymiştir. Baş örtüsünün kenarlarında altın yaldızlı bir şerit bulunmaktadır. Dikkatli bakılınca alın kısmında ve omuzunda haç simgesi de bulunmaktadır.

Meryem Ana bir seki üzerinde tahtta oturmaktadır. Seki,önce dar, arkada geniş olmak üzere ters bir perspektife göre çizilmiştir.

Elinde Ayasofya maketi olan İmparatorun arkasında Hatırası Ünlü İmparator Justinianos yazmaktadır.

Surlarla çevrili şehir maketi tutan imparatorun arkasında ise Azizler Arasında Büyük İmparator Konstantin yazmaktadır.

Konstantinos yaşadığı çağın yani IV. yüzyılın değil mozaiğin yapıldığı dönemin kıyafeti ile giyimlidir. Kıyafeti bir gömlek, bunun üstünde dalmatika denilen bir kaftan bulunmaktadır. Bunların üstünde sim işlemeler bulunmaktadır. Başında bir taç bulunmaktadır

Hz. Meryem 626 da Avarların Bizans’ı kuşatmasından sonra şehrin koruyucusu ilan edilmişti.

II.Basileios Bulgarlar karşısında kazandığı zaferden sonra Tanrı’ya şükran ifadesi eski iki imparatoru da anarak bu mozaiği yaptırmıştır.

Mozaik 5 metre genişliğe, 3 metre yüksekliğe sahiptir.